ББЖМ

            Қостанай облысы әкімдігі білім басқармасының «Қостанай қаласы білім бөлімінің Мариям Хәкімжанова атындағы №20 жалпы білім беретін мектебі»КММ білім алушылыардың оқу жетістігін мониторингтеу бойынша атқарылған жұмыстардың қорытындысы

      2023-2024 оқу жылнына білім аушыларды ББЖМ дайындық жұмыстары жоспар бойынша жүргізілуде. 4,9 сыныптарға білім беретін пән мұғалімдерніңі базасы құрылды.Жоспар бойынша білім алушыларды ББЖМ дайындау жұмыстары бекітілген кесте бойынша жүзеге асырылуда. 19.10 күні «Bilim Land» компаниясының «BilimCenter» (www.bilimcenter.kz) цифрлық білім беру порталында білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін анықтау мақсатында онлайн тестілеу ұйымдастырылды. 4 – сыныптардан  барлығы 57 оқушы қатысты.3 білім алушы денсаулық жағдайына байланысты (анықтамалары қосымша берілген) тестілеуге қатыспады.

Тест құрылымы мен оның нәтижесін бағалау Ұлттық тестілеу орталығы РМҚК бекіткен тест спецификациясына негізделіп жасалды. 

Тестілеу бойынша4 сыныптарда орташа балл –12.7 балл (4 «А»-12.6,       4 «Ә» – 12.8 балл)

1.    Бағыттар бөлінісіндегі ең жоғары орташа балл: Математикалық сауаттылық

2.    Бағыттар бөлінісіндегі ең төмен орташа балл: Оқу сауаттылығы

Ең төмен нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 1.

Ең жоғары нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 1.

Тестілеу нәтижесі бойынша ең жоғары балл – 23.

Ең жоғары нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 2.

Оқу сауаттылығы бағыты бойынша тапсырмалардың орындалуы, 39%

Бағыт бойынша орташа балл – 3.9

1.    Тестілеу нәтижесі бойынша ең төмен балл – 3

2.    Ең төмен нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 1.

3.    Тестілеу нәтижесі бойынша ең жоғары балл – 4

4.    Ең жоғары көрсеткен білім алушылар саны – 1.

Оқу сауаттылығы бағыты бойынша  оқушылар төмендегі дағдыларды жақсы меңгерген.

·       әңгіме, ертегі, халық ауыз әдебиетінің шағын жанрдағы шығармаларының ерекшеліктерін анықтау;

·       кейіпкердің сыртқы түрін сипаттау, оның іс-әрекеттерін бағалап, себептерін анықтау, олардың рөлдерін салыстыру; бейнелеу; пейзажды анықтау, сонымен қатарсюжетті сипаттау, кейіпкер іс-әрекеттерінің өзгеруін ажырату;

·       көркем шығарманың эпизодын суретте көрсетілуімен салыстыру.

Оқу сауаттылығы бағыты бойынша білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруда келесі дағдыларды жетілдіру ұсынылды:

·                     әңгіме, ертегі, халық ауыз әдебиетінің шағын жанрдағы шығармаларының ерекшеліктерін анықтау;

·                     кейіпкердің сыртқы түрін сипаттау, оның іс-әрекеттерін бағалап, себептерін анықтау, олардың рөлдерін салыстыру; бейнелеу; пейзажды анықтау, сонымен қатар

·                     сюжетті сипаттау, кейіпкер іс-әрекеттерінің өзгеруін ажырату;

·                     көркем шығарманың эпизодын суретте көрсетілуімен салыстыру

Математикалық сауаттылық бағыты бойынша тапсырмалардың орындалуы – 41,7%

Бағыт бойынша орташа балл – 5

1.    Тестілеу нәтижесі бойынша ең төмен балл – 5

2.    .Ең төмен нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 2.

3.    Тестілеу нәтижесі бойынша ең жоғары балл – 5.

4.    Ең жоғары көрсеткен білім алушылар саны – 2.

Математикалық сауаттылығы бағыты бойынша  оқушылар төмендегі дағдыларды жақсы меңгерген.

·       негізгі білім мен дағдыларды дұрыс жаңғырту және қолдану

·       қарапайыммодельдер мен идеялардыжаңажағдаяттардатану

·       ақпараттыжалпылаужәнеқорытындылардыішінаранегіздеу

·       дәлелдержасау

·       таныс бірақ көрсетілген үлгіден өзгеше жағдаяттардаәрекеттердіорындаукезіндеталдау, салыстыру, қорытындылаужәнежүйелеубілу

·       жалпымәтіндердіңмағынасынтүсініп, әрекеттердіорындауүшінқажетақпараттардыанықтау

Математикалық сауаттылық бағыты бойынша білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруда келесі дағдыларды жетілдіру ұсынылды:

·           күрделі білім мен дағдыларды дұрыс жаңғыртау және қолдану

·           тапсырмалардыанықтаптану

·           баламалыжәнестандарттыемесшешімдердіқабылдау

·           тапсырмалардыорындаудаоқужоспарыныңбасқасалаларынанбілім, дағдыжәнеқабілеттіинтеграциялау

·           жаңажағдаяттардакөптегенісәрекеттердіөзбетінше орындауға

·           екі не одан да көп ой пікіркелтіру

Жаратылыстанушылық-ғылымисауаттылықбағытыбойыншатапсырмалардыңорындалуы-  48.8 %

Бағытбойыншаорташа балл – 3.9

1.      Тестілеу нәтижесі бойынша ең төмен балл – 3.

2.      Ең төмен нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 1.

3.      Тестілеунәтижесібойыншаеңжоғары балл – 4

4.      .Еңтөменжоғарыкөрсеткенбілімалушылар саны – 1.

Жаратылыстанушылық-ғылымисауаттылығы бағыты бойынша  оқушылар төмендегі дағдыларды жақсы меңгерген.

·         негізгі білім мен дағдыларды дұрыс жаңғырту

·         жаңажағдаяттардақарапайыммодельдер мен идеялардытану

·         қарапайыммәтіндердіңмәнінтүсінужәнеқарапайымісәрекеттердіорындауғақажеттіақпараттыанықтау

·         жаңажағдаяттардакөрсетілгеннұсқауларкөмегіменқарапайыміс-әрекеттердіорындау.

Жараталыстанушылық-ғылыми сауаттылық бағыты бойынша білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруда келесі дағдыларды жетілдіру ұсынылды:

·       неғұрлым күрделі білім мен дағдыларды дұрыс жаңғырту

·       жаңа жағдаяттарда неғұрлым күрделі модельдер мен идеяларды тану

·       мәтіндердің мәнін түсіну және қарапайым іс әрекеттерді орындауға қажетті ақпаратты анықтау

·       жаңа жағдаяттарда қарапайым іс-әрекеттерді өз бетінше орындау

·       екі немесе одан да көп кезеңдерден тұратын тұжырымдар жасай білу

Қорытынды

Тестілеу нәтижелерін талдау мониторингке қатысқан білім алушылардың оқу, математикалық және жаратылыстанушылық-ғылыми сауаттылығы саласындағы жетістіктерінің деңгейі туралы мәліметтер алуға, олардың оқу бағдарламаларын меңгерудегі әлсіз тұстарын анықтауға мүмкіндік берді. Төмендегі кестеде, білім алушыларға қиындық тудырған оқу мақсаттары көрсетілген.Алдағы уақытта  осы мақсаттар бойынша жұмыс жасаймыз.

Тестілеуге қатысушыларға үлкен қиындық тудырған оқу мақсаттары

Математикалық сауаттылық:

4.2.1.7 төрт амалдан артық жақшалы және жақшасыз өрнектерде арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу

4.5.2.4 (10 %, 20 %, 25 %, 50 %, 75%, 100 %) пайызды % символымен/ бұрыштың градустық өлшемін ° символымен белгілеуді қолдану

4.5.1.9 бір-біріне кездесу және қарама-қарсы бағыттағы қозғалыс, артынан қуып жету, бір бағыттағы қалып қою қозғалысына берілген есептерді арифметикалық және алгебралық әдіспен шешу

4.4.1.1 жиындар арасындағы қатынастың (тең, қиылысатын, қиылыспайтын жиындар, ішкі жиын) сипатын анықтай білу

4.4.2.2 кеңістік ойлау қабілетін дамытуға арналған логикалық есептерді шығару

Жаратылыстанушылық-ғылыми сауаттылық:

2.1.2.6 эксперименттің басты белгілерін анықтау (мақсат, болжам, ресурстар, жоспар, мерзім, нәтиже)

4.2.2.5 қоректік тізбектің құрылымын түсіндіру

4.2.3.2 жүйке жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау

4.3.1.2 құрастырылған эксперимент жоспарынасәйкесжаңазаталу

4.3.2.2 ауаныңластанукөздерінанықтау

4.3.2.3 ауатазалығынсақтаужолдарынжәне оны тазартушараларынұсыну

4.3.3.1 табиғаттағы су айналымынсипаттау

4.3.3.2 атмосферадажауын-шашынтүзілупроцесінсипаттау

4.3.3.4 судыңластануыныңтүрліағзаларғаәсерінтүсіндіру

4.3.3.5 түрлізаттардыңсудағыерігіштігінзерттеу

4.3.4.3 пайдалықазбалардысақтаужәнеүнемдіқолданудыңжолдарынұсыну

2.4.2.1 Күнжүйесіғаламшарларыныңорналасутәртібінанықтау

3.4.3.1 Жердіңөзосіненайналуыныңсалдарынтүсіндіру

4.5.3.1 белгілі бір кедергілердің дыбыстың қаттылығы мен таралуына әсерін зерттеу және түсіндіру

4.5.4.1 түрліматериалдардыңжылуөткізгіштігінзерттеу

9-сыныптарға тоқталсақ,18.10 күні «Bilim Land» компаниясының «BilimCenter» (www.bilimcenter.kz) цифрлық білім беру порталында білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін анықтау мақсатында онлайн тестілеу ұйымдастырылды. Тестілеуге барлығы 66 білім алушы қатысты. 3 білім алушы денсаулық жағдайына байланысты (анықтамалары қосымша берілген) тестілеуге қатыспады.

Тест құрылымы мен оның нәтижесін бағалау Ұлттық тестілеу орталығы РМҚК бекіткен тест спецификациясына негізделіп жасалды. 

1.      Тестілеу бойынша орташа балл – 33.2

(Сыныптар бойынша тоқталатын болсақ: 9А – 38.2, 9Ә – 33.1, 9Б – 28.2 балл көрсетті)

2.      Тестілеу нәтижесі бойынша ең төмен балл – 28.3. Ең төмен нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 1.

3.      Тестілеу нәтижесі бойынша ең жоғары балл – 38.2. Ең жоғары нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 1.

Бағыттар бөлінісіндегі ең жоғары орташа балл: Оқу сауаттылығы(Сыныптар бойынша: 9А – 18.7 , 9Ә – 16, 9Б – 13.5 балл)

Бағыттар бөлінісіндегі ең төмен орташа балл: Математикалық сауаттылық(Сыныптар бойынша: 9А – 4.4 , 9Ә – 4.3, 9Б – 4.1 балл

Оқу сауаттылығы бағыты бойынша тапсырмалардың орындалуы – 53.7%

1.      Бағыт бойынша орташа балл – 16.1

(Сыныптар бойынша: 9А – 18.7 , 9Ә – 16, 9Б – 13.5 балл)

2.      Тестілеу нәтижесі бойынша ең төмен балл – 13.Ең төмен нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 1.

3.      Тестілеу нәтижесі бойынша ең жоғары балл – 18.Ең жоғары көрсеткен білім алушылар саны – 1.

Оқу сауаттылығы бағыты бойынша тест тапсырмалары үш күрделілік деңгейінде ұсынылған: базалық, орташа және жоғары.

Күрделілік деңгейлері бойынша дұрыс орындалған тапсырмалар үлесі келесідей: базалық деңгейді білім алушылардың 62,3%,  орташа деңгейді 50,4%, жоғары деңгейді 50%-ы меңгерген.

Оқу сауаттылығы бағыты бойынша білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруда келесі дағдыларды жетілдіру ұсынылады:

·         мәтіннен қажетті ақпаратты толық ала білу;

·         қарама-қайшы берілген ақпарат негізінде жеке шешім қабылдау дағдыларын көрсету;

·         қарама-қайшы ақпаратты, оқырманның болжамдарына сәйкес келмейтін мәтінді түсіну;

·         мәтіндегі ойдың астарын түсіну және оқырмандық интуицияны пайдалану;

·         академиялық білімге сүйеніп, бейтаныс мәтінге түсінік беру және түйіндеу

По направлению «Грамотность чтения» для повышения уровня функциональной грамотности обучающихся рекомендуется развивать следующие навыки

·         осмысливать, интерпретировать и понимать незнакомый текст;

·         извлекать из текста необходимую информацию для ответа, делать выводы, исходя из прочитанной информации;

·         сопоставлять представленный текст с другим текстом или отрывком из текста.

In the testing area “Reading literacy” it is recommended to develop the following skills to improve functional literacy:

·         comprehend and interpret an unfamiliar text;

·         elicit from the text the information necessary for the answer;

·         make conclusions based on the information from the text;

·         compare the given text with another text or an extract.

Математикалық сауаттылық бағыты бойынша тапсырмалардың орындалуы -33,1%

1.      Бағыт бойынша орташа балл – 4.3

(Сыныптар бойынша: 9А – 4.4 , 9Ә – 4.3, 9Б – 4.1 балл)

2.      Тестілеу нәтижесі бойынша ең төмен балл – 4.Ең төмен нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 1.

3.      Тестілеу нәтижесі бойынша ең жоғары балл – 4.Ең жоғары көрсеткен білім алушылар саны – 1.

Математикалық сауаттылық бағыты бойынша тест тапсырмалары үш күрделілік деңгейінде ұсынылған: базалық, орташа және жоғары.

Күрделілік деңгейлері бойынша дұрыс орындалған тапсырмалар үлесі келесідей: базалық деңгейді білім алушылардың 44,7%,  орташа деңгейді 24,5%, жоғары деңгейді 33,3%-ы меңгерген.

Математикалық сауаттылық бағыты бойынша білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруда келесі дағдыларды жетілдіру ұсынылады:

·         негізгі білім мен дағдыларды дұрыс жаңғырту және қолдану

·         қарапайым модельдер мен идеяларды жаңа жағдаяттарда қолдану

·         қарапайым мәтіндердің мәнін түсіну және іс әрекеттерді орындай білу

·         жаңа жағдаяттарда көрсетілген нұсқаулар көмегімен қарапайым іс әрекеттерді орындау

Жаратылыстанушылық-ғылыми сауаттылық бағыты бойынша тапсырмалардың орындалуы – 40,3 %

1.      Бағыт бойынша орташа балл – 12.9

(Сыныптар бойынша: 9А – 15.1 , 9Ә – 12.8, 9Б – 10.7 балл)

2.      Тестілеу нәтижесі бойынша ең төмен балл – 10.Ең төмен нәтиже көрсеткен білім алушылар саны – 1.

3.      Тестілеу нәтижесі бойынша ең жоғары балл – 15.Ең төмен жоғары көрсеткен білім алушылар саны – 1.

Жаратылыстанушылық-ғылыми сауаттылық бағытының пәндері бөлінісіндегі көрсеткіштер (орташа балл):

Физика – 2,9

Химия – 3,9

Биология – 3

География – 3,2

Тест тапсырмалары әртүрлі формада берілген: кестелер, диаграммалар, модельдер, сызбалар, иллюстрациялар және т.б. Тест тапсырмалары үш күрделілік деңгейінде ұсынылған: базалық, орташа және жоғары.

Күрделілік деңгейлері бойынша дұрыс орындалған тапсырмалар үлесі келесідей: базалық деңгейді білім алушылардың 51.5%,  орташа деңгейді 35,4%, жоғары деңгейді 28,4%-ы меңгерген.

Жараталыстанушылық-ғылыми сауаттылық бағыты бойынша білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруда келесі дағдыларды жетілдіру ұсынылады:

·         неғұрлым күрделі білім мен дағдыларды дұрыс жаңғырту

·         неғұрлым күрделі модельдерді тану

·         білім, білік және дағдыларды біріктіру

·         қорытындыларды негіздеу және тұжырымдау.

·         ұсынылған зерттеу нәтижелері бойынша қорытынды жасау

·         деректерді интерпретациялау және тиісті қорытынды жасау

·         әртүрлі формада ұсынылған ақпарат көздерінен қажет деректерді табу (кесте, график, диаграммалар, схема, карталар)

·         әтүрлі көздерден алынған ғылыми дәлелдер мен дәлелдердің дұрыстығын бағалау

·         бірнеше себеп-салдарлық байланыстан тұратын беймәлім, анағұрлым күрделі құбылыстарды, оқиғалар мен процестерді түсіндіру үшін абстрактілі ғылыми идеялар мен ұғымдарды қолдана алады

Қорытынды

Тестілеу бағыттары бөлінісіндегі нәтижелер:

1.           Бағыттар бөлінісіндегі ең жоғары орташа балл: Жаратылыстанушылық-ғылыми сауаттылық  – 12.9;

2.           Бағыттар бөлінісіндегі ең төмен орташа балл: Математикалық сауаттылық – 4.3